📫 DeFi Kütüphane Postası - 2 (dYdX İnceleme)
dYdX nedir, ne işimize yarar?
Merhabalar,
DeFi Kütüphanesi Postası’nın 2. sayısında dYdX incelemesi yaptık. Umarız faydalı bir yazı olur. Yazıyı beğenirseniz ve bu tarz paylaşımları posta kutunuzda görmek istiyorsanız, mailiniz ile abone olabilirsiniz. Başkalarının da bu yazıdan faydalanabileceğini düşünüyorsanız, paylaşabilirsiniz.
İyi Okumalar!
Öneri ve görüşleriniz için bize ulaşabilirsiniz!
E-mail : defilibrary@gmail.com
Twitter : @librarydefi
dYdX Nedir?
dYdX, kullanıcıların kendi cüzdanları ile bağlanarak borç alma/verme, kaldıraçlı ve vadeli pozisyon açma işlemlerini yapabileceği bir platformdur. Bu platform, Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan ve yaşayan akıllı kontratlar ile yönetildiğinden dolayı merkeziyetsiz bir borsa olarak nitelendirilmektedir. Kontratlarında kitlenen varlıkların değeri 35 milyon dolar seviyesine ulaşırken, platform DeFi’nin önemli bir parçası olarak kullanıcı kitlesini genişleterek varlığını sürdürmektedir.
Neden dYdX’e ihtiyaç var? Hangi problemi çözüyor?
Spot/margin trade, türev piyasaları kripto ekosisteminin en cazip ve yaygın araçları olarak hem trader hem de yatırımcı kişilerin ilgilisini çekmektedir. Kripto ekosisteminde bu imkanları sağlayan en büyük oyuncular Binance, Coinbase, Huobi, Bitmex vb merkezi borsalardır. Merkezi bir borsadan yararlanmanın ön koşullarından birisi, işlem yapılmak istenen varlığın (token) borsaya emanet edilmesidir. Her ne kadar borsaların emanet edilen varlıkların korunması amacıyla devreye aldığı yüksek bütçeli güvenlik önlemleri bulunsa da, hiç bir zaman özel giriş şifresinin bir tek kullanıcı tarafından bilindiği kişisel cüzdanın sağladığı güveni sağlayamayacaklardır. Buna ek olarak da KYC regülasyonları kapsamında, detaylı kişisel bilgilerin üçüncü kişiler (borsalar) tarafından talep ve kontrol edilmesi işlemi de kişisel verilerin güvenliği açısından tehdit teşkil etmektedir. İşte bu noktada, belli bir otoriteye güven ihtiyacını ortadan kaldıran ve her dijital cüzdan sahibinin anında, izin ihtiyacı olmadan, yararlanma özgürlüğü bulunan platformlar öne çıkıyor.
Özellikle 2020 itibariyle önemli bir ivme yakalayan DeFi ekosistemi, bir çok merkeziyetsiz borsa platformu ile kullanıcılara farklı bir kapı aralıyor. dYdX’in yanı sıra Uniswap ve Kyber gibi platformların işlem hacimleri günbegün artıyor. Mayıs 2020 itibariyle haftalık toplam hacim 184 milyon doları geçerken, bu değer 2020 Ocak ayına göre %300 civarında bir artış göstermiş halde. dYdX’in bu pastadaki payı ise %17’ler civarında yer alıyor.
Bu ciddi büyümeye rağmen, DEX’lerin kripto ekosistemindeki toplam payı da yaklaşık %0.6 civarında bulunuyor. Yukarıda ismi geçen önemli merkezi borsaların bir günlük hacmi, DEX’lerin bir yıllık hacminden daha yüksek seviyede yer alıyor. Yani bu alanda alınacak daha çok yol bulunuyor.
dYdX nasıl kullanılır ve hangi imkanları sunuyor?
dYdX’e erişim diğer bütün DeFi araçlarında olduğu gibi Metamask, Coinbase Wallet, Argent vb. Web 3.0 destekli cüzdanlar aracılığıyla gerçekleştirilir. Kullanılacak cüzdan ile dYdX’e bağlantı gerçekleştirildikten sonra, işlem yapılmak istenen varlığın dYdX’in global havuzuna transferi Ethereum blokzinciri üzerinden gerçekleştirilir. Bu havuz akıllı kontratlar tarafından yönetilmekle beraber, istenildiği zaman aracıya ihtiyaç duyulmaksızın varlıkların giriş/çıkışı kullanıcı tarafından gerçekleştirilebilir.
Varlık transferinin dYdX havuzuna transferi ile birlikte, aslında kullanıcı havuza likidite sağlamış olur ve bunun karşılığında faiz getirisi elde etmeye başlar. Anlık faiz oranları ve varlıklar “Balances” tabında görüntülenebilir.
Spot ya da kaldıraçlı işlemler yaparken, girilen emirler direkt olarak emir sırasına (orderbook) alınır ve bu işlemler için bir transfer ücreti ödenmesine gerek yoktur. Bu işlemler için dYdX digital imza talep edecektir. Ancak işlemlerin gerçekleşmesi ile dYdX’e yönlendirilen bir komisyon oranı bulunuyor.
Platform üzerinde sunulan hizmetler:
- Spot İşlem (ETH/DAI, ETH/USDC,DAI/USDC)
- Kaldıraçlı İşlem (ETH/USDC, ETH/DAI, DAI/USDC)
- BTC Sürekli Vadeli İşlemleri (BTC/USDC, BTC/USDT)
- Borç Alma/Verme (ETH, USDC, DAI)
Teminatlı Kaldıraçlı İşlemler
dYdX üzerinden ETH,USDC ve DAI tokenları arasında spot alım-satım ve kaldıraçlı işlemler yapılabilmektedir. Kullanıcılara sahip oldukları varlıkların 5 katı miktarına kadar (5x) işlem yapma imkanı sunulmaktadır. dYdX bunu yapmanız için iki opsiyon sunmaktadır:
- Isolated Margin = İzole Teminat :
Bu opsiyon ile sahip olduğunuz varlıklar arasından birini teminat olarak göstererek, borçlanma ve pozisyona girme işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Riskiniz teminat gösterdiğiniz varlık çeşidinin miktarı ile sınırlı olacaktır. Böylece bütün varlıklarınızın olduğu alana ek izole bir alanda işlem yapma imkanı bulunuyor.
- Cross Margin = Çapraz Teminat:
Bu opsiyon ile sahip olduğunuz tüm varlıkları teminat göstererek borçlanma ve pozisyona girme işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Örneğin; Cross margin işlemi ile hali hazırda varolan ETH long pozisyonunuza, DAI ya da USDC ödünç alarak ekleme yapabilir, işleminiz sonlandığında ödünç aldığınız miktarı faizi ile birlikte havuza geri ödeyebilirsiniz.
BTC Sürekli Vadeli İşlemleri (Perpetual Futures)
2020 başlangıcı ile DeFi’nin arkasına aldığı rüzgarla sunduğu hizmet yelpazesi gitgide genişliyor. Ethereum ekosisteminin zenginliği sayesinde bir çok varlık üzerinden işlem yapılmasına olanak veriliyordu. Yine de kripto ekosisteminin öncüsü ve en yüksek hacme sahip Bitcoin’in de DeFi kapsamında kullanılabilir olması için farklı yaklaşımlarla bir çok proje geliştiriliyor. dYdX de geçtiğimiz aylarda Bitcoin sürekli vadeli işlemlerini 10x kaldıraçla ve USDC,USDT teminatlı olarak hizmete aldı.
Standart vadeli işlem sunan platformlardan farklı olarak:
- Fonlama ödemeleri her saat başında güncellenen oranlara göre her saniye ödenmektedir.
- Likidasyon işlemleri blok zincir üzerinde gerçekleşmektedir. Referans fiyat bilgisi yine zincir üzerinden “MakerDAO BTCUSD Oracle V2” ile alınmaktadır. Bu referans fiyat bilgisi, 7 ayrı borsanın fiyatlarının değerlendirilerek, medyan değeri baz alınmasıyla ortaya çıkmaktadır. (7 borsa : Binance, Bitfinex, Bitstamp, Coinbase Pro, Gemini, Kraken, Bittrex).
- Sigorta fonu, likidasyon ücretlerinin belli bir kesintisi ile oluşturulmaktadır. Bu işlemler de zincir üzerinden denetlenebilir.
İşlem ücretleri, piyasa yapıcı emirler için -0.025% iken piyasa alıcı emirler için 0.075% olarak uygulanmaktadır.
Bütün işlemleri web site arayüzü üzerinden yapabileceğiniz gibi API kullanarak da gerçekleştirebilirsiniz.
Borç Alma/Verme
Yukarıda açıklandığı üzere, dYdX havuzuna yaptığınız her depozit işlemi sonucunda, faiz getirisi elde etmeye başlıyorsunuz. Bu varlıklarınızı ister spot al-sat işlemlerinde, ister kaldıraçlı işlemlerde kullanabileceğiniz gibi hiç bir ekstra işlem yapmadan faiz elde etmek için de kullanabilirsiniz. “Balances” tabı altında varlıklarınızın miktarına ve uygulanan faiz oranlarına* erişebilirsiniz.
*Yeşil: Borç Verme Faiz || Kırmızı : Borç Alma Faizi
Platform üzerinde yer alan “Borrowing” tabı üzerinden borç alma imkanlarından faydalanabilirsiniz. Her DeFi ürününde olduğu gibi, borç alma işlemini gerçekleştirebilmeniz için teminat sağlamanız gerekmektedir. ETH, USDC ya da DAI varlıklarından birini depozit olarak sağladıktan sonra, yine bu ürünlerden herhangi birini borç olarak alabilirsiniz. Bu işlemi gerçekleştirirken teminat/borç oranınız %125’ten yüksek olmalıdır. Teminatınız değer kaybetmesi durumunda (Ethereum için), oranı %115’in altına düştüğünde teminatınız akıllı kontratlar tarafından otomatik olarak likidite edilecek ve pozisyonunuz kapatılacaktır.
Account Balance : dYdX Protokolü üzerinde bulunan varlıklarınızı gösterir.
Wallet Balance : Bağlı olan dijital cüzdanınızda saklı varlıklarınızı gösterir.
Önemli Not
Bütün DeFi ürünlerinde kontratlarda yer alabilecek buglardan dolayı güvenlik riskleri bulunabilir. dYdX gibi projelerin kodları denetim geçirmiş olmasına rağmen, bu platformlarda işlem yaparken yeni gelişmekte olan bir ekosistemde olduğunuzu ve belli risklerin bulunduğunu unutmamanızı hatırlatmak isteriz.
