📫 DeFi Kütüphane Postası - 3 (Compound, $COMP, Farming)
Compound Token, Compound Token, neymiş bu Compound Token?
Merhabalar,
Son iki hafta DeFi adına popülerliğin arttığı ve yeni kullanıcıların ekosisteme dahil olduğu bir dönem oldu. Şüphesiz bu duruma en çok katkısı olan Compound ve protokole ait $COMP yönetim tokenının piyasa sürülmesi oldu. Kısa sürede değerini önemli oranda katlayan ve birçok borsada listelenen $COMP, kripto ekosisteminin gözünü DeFi’ye yönlendirdi. An itibariyle protokolde kilitlenen varlık değeri 1 milyar $ limitini aştı ve bu değer iki hafta önceki değerin 10 katı seviyesindedir.
Ekosisteme yeni dahil olan kullanıcıların karşısında çok sayıda yeni protokol, terim , arayüz ve risk bulunuyor. Bu noktada yeni katılımcıların ekosisteme uyum sağlaması amacıyla bilgi kaynağı üretiminin önemine inanıyoruz. DeFi Library olarak yazılarımıza ek olarak twitter hesabımız üzerinden açıklamalı görseller paylaşımına başladık. Bu paylaşımlara erişmek için hesabımızı takibe alabilirsiniz.
Öneri ve görüşleriniz için bize ulaşabilirsiniz!
E-mail : defilibrary@gmail.com
Twitter : @librarydefi
Bu yazımızda da Compound Protokolü ve yönetim tokenı $COMP ile ilgili daha detaylı bilgi paylaşımında bulunacağız.
COMPOUND Protokolü Nedir?
Compound, Ethereum blokzinciri üzerindeki akıllı kontratlarda çalışan algoritmik para piyasası protokolüdür. Bu protokol kullanıcılara borç alma ve borç verme işlemlerini merkeziyetsiz bir yapıda sunmayı hedeflemektedir. Varlıkların akıllı kontratlar aracılığıyla saklandığı ve yönetildiği protokolde faiz oranları da işlem yapılan marketteki arz/talep dengesine göre sağlanmaktadır.
Protokol bir banka olmamakla birlikte bankalardan alabileceğimiz vadeli mevduat ya da kredi hizmetlerini aracı bir kuruluşa ihtiyaç duymadan ve varlıkları başka birine emanet etme gerekliliğini ortadan kaldırarak sunmaktadır. Sağlanan hizmetlerden faydalanırken “başka bir kuruluş/aracı” yerine blokzincirde yaşayan ve denetime açık protokol kodları ile etkileşime girilmektedir. Teknolojik açıdan değerlendirildiğinde kodlarda açıklar bulunabileceği ve hack tehlikeleri atlanılmaması gereken bir gerçektir. “DeFi Nedir?” isimli yazımızda bu risklerden detaylı bahsetmiştik. Yine de ideal bir durumda denetimden geçmiş ve fonksiyonelliği kanıtlanmış kodlarla çalışmak, bir kurum ya da kişiye güvenmekten daha tercih edilebilir bir seçenek olabilir. Compound, bu protokol sayesinde borç veren ve alan kullanıcıları (P2P) bir platformda buluşturarak, kullanıcıların kendilerinin katkısı ile oluşturulan pazardan faydalanmasını sağlamaktadır.
Platformda hangi marketler bulunuyor?
Compound protokolünde işlem yapılabilecek marketler başta $ETHER olmak üzere $DAI, $USDT, $BAT, $REP, $WBTC, $ZRX ve $USDC’dir. Bu marketlerde değişken faiz oranları ile borç alma ve borç verme işlemleri gerçekleştirilmektedir.
Değişken faiz oranları arz/talep dengesine göre belirlenmekle birlikte işlem yaptıktan sonra değişebileceği için dikkat edilmesi gereken unsurlardan birisi olarak değerlendirilebilir. Yani, $BAT faizi %25 iken borç vererek faiz kazanmaya başladıysanız, sonrasında market dengesi değişir ve faiz %5 seviyesine düşerse siz de %5 seviyesinden faiz kazanırsınız. Klasik finanstaki gibi bir süre gereksinimi (vade) bulunmamakla beraber anlık olarak (en az zincirde işlenen her blok süresi kadar ~ 10 sn) kazandığınız faiz hesabınıza yansıtılmaktadır. Bu sayede herhangi bir anda kontratlarda kitlenen varlığınızı çekebilir ve o ana kadar elde ettiğiniz faiz gelirini de çekmiş olursunuz.
Protokole erişim nasıl sağlanır?
Compound protokolü, Ethereum blokzinciri üzerinde çalışmaktadır. Dolayısı ile direkt olarak blokzincir üzerinde yapılacak işlemler ile protokole erişim sağlanabileceği gibi bu erişimi sağlayan arayüzler üzerinden de işlemler gerçekleştirilebilir. Compound’un kendi sitesi bir arayüz sunmakla beraber Argent aracılığı ile cüzdan içerisinden de erişim sağlanmaktadır.
Compound Web Sitesi : https://compound.finance/
Protokole erişim için sağ üstteki “App” butonu kullanılabilir. App butonuna tıkladıktan sonra aşağıdaki görseldeki gibi “Connect Wallet” arayüzü çıkacaktır. Yine sağ üst taraftaki butondan da bu arayüze erişilebilir (turuncu ok).
Şu an için Compound sitesi üzerinden işlem yapmak için Metamask, Coinbase Wallet ya da Ledger kullanımı gereklidir.
DeFi protokolleri üzerinde işlem yaparken unutulmaması gereken bir durum : Yaptığınız her işlem blok zincir üzerinde gerçekleşmektedir. Bu nedenle her transfer ya da erişim işlemi için cüzdanınızdan onay vermeniz ve işlemin gerçekleşmesi için transfer ücreti ödemeniz gerekmektedir.
Borç Verme (Lending) Nasıl Gerçekleştirilir?
Sahip olduğunuz varlıkları uzun süre tutma planınız varsa Compound üzerinden borç vererek faiz getirisi elde etmeniz mümkündür. “Supply” tablosunda yazan tokenları belirtilen faiz oranları ile borç verebilirsiniz. Bunu yapmak için cüzdan aracılığı ile protokole bağlandıktan sonra, borç vermek istediğiniz tokenı seçmeniz gereklidir. Aşağıdaki gibi bir arayüz çıkacaktır:
İlgili alanları doldurduktan sonra “Supply” butonu aracılığıyla borç verme işlemi başlatılır. Cüzdanınızdan bu transferi onaylaması istenecektir ve onaylamanız durumunda blokzincir üzerinde bir tx ile borç verme işleminiz tamamlanacaktır.
Collateral Factor ve Borrow Limit, sadece borç verecekseniz bir önem arzetmemektedir. Borç alma kısmında bahsedilecektir.
Yatırdığınız miktarı geri çekmek istediğinizde ise “Withdraw” tabından çekmek istediğiniz miktarı girip, cüzdanınızla işlemi onayladığınızda yatırımınızı faizi ile beraber cüzdanınıza çekebilirsiniz.
cTokenlarının İşlevi Nedir?
Protokole borç verdiğiniz zaman ilgili markete ait cTokenlar üretilerek (cUSDT, cDAI, cREP vb.) cüzdanınıza gönderilir. Bu tokenlar protokol ile aranızda bir token alışverişinin olduğunu kanıtlarken, algoritma kazandığınız faizi bu tokenlar üzerinden hesaplamaktadır. Borç verdiğiniz miktarı geri çekmek istediğinizde bu cTokenlar protokol tarafından alınarak, karşılığı kadar miktar yatırdığınız token cinsinden cüzdanınıza transfer edilir.
cTokenlar da ERC20 standartını taşıdığı için başka platformlara taşınabilir, DEX’ler aracılığı ile alım-satımı yapılabilir.
Borç Alma (Borrowing) Nasıl Gerçekleştirilir?
DeFi ekosisteminde aracı bir kuruluş olmadığı için borç alma işlemi klasik finans araçlarından farklı şekilde gerçekleştirilir. Borcu alan kişinin sisteme borçlu kalamayacağı şekilde bir teminat kilitleyerek borç alması gerekmektedir. Bunun nedeni blokzincir üzerinde kimsenin kimliği olmaması ve alınan borcun geri ödenmemesi durumunda sistemin etkilenmemesi gerekliliğidir. Bu nedenle borç almadan önce sisteme teminat olarak varlık kilitlenmesi gerekmektedir.
Teminat olarak 0.044 $ETH (~10 USD) kilitleyeceğimizi varsayalım. Alttaki görselde yer alan “Collateral Factor” bu varlığın teminatı ile hangi oranda borç alınabileceğini ifade eder. Yani %75 CF, 10 USD değerinde $ETH teminatı ile en fazla ~7.5 USD değerinde varlık borç alınabileceğini gösterir.
Borç Verme (Lending) başlığı altında anlatıldığı şekilde teminat miktarınızı protokol üzerinde kilitleyerek işleme başlanması gereklidir. Fakat farklı ve ekstra bir adım olarak, “Supply” tabında yer alan “Collateral” opsiyonu aktif edilmelidir. Bu opsiyon seçildiğinde, protokolde kilitlenen varlık üzerinden faiz kazanılmayacak olup teminat olarak kullanılacaktır. Yine bu opsiyonu aktif ettiğimizde protokol, bağlı olunan cüzdan aracılığı ile onay talep edecektir.
Şu an için $USDT ve $WBTC teminat olarak kullanılamamaktadır.
Üstteki görselden anlaşılacağı üzere bu teminat ile maksimum 7.76$ borç alınabileceğidir.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus; üst limite yaklaştıkça pozisyonun taşıdığı riskin artacağıdır. Kimsenin sisteme borçlu kalması mümkün olmadığından, $ETH değerinin düştüğü durumda eğer borcunuzu ödememiş olursanız protokol teminatınızı satacak ve borç pozisyonunu kapatacaktır. Yani sistem, borç miktarının teminat miktarından yüksek olmasına izin vermeyecektir.
Teminat opsiyonunu da onayladıktan sonra, “Borrow” tabından borç almak istenilen varlık seçilerek, maksimum değerin altında (7.76$) olacak şekilde miktar girilerek cüzdan üzerinden onay işlemi gerçekleştirilmelidir. Görselden anlaşılacağı üzere protokol güvenli bir borç için 6.2 $USD (safe max) değerinde varlığın alınmasını öneriyor. Maksimum tutardan uzaklaştıkça likidasyon ve teminatınızı kaybetme riskiniz azalacaktır.
Borcunuzu ödeyerek teminatınızı serbest bırakmak için, “Repay” tabı ile cüzdanınızdan protokole transfer yapabilirsiniz. Borcunuzu faizini de ekleyerek ödemeniz gerekmektedir.
$COMP Nedir ve Nasıl Kullanılır?
Compound protokolü kullanıcılar tarafından oluşturulan marketlerden oluşur. Dolayısıyla sistemin işleyebilmesi için kullanıcıların bu platformu kullanması gereklidir. Bu durumu teşvik etmek maksadıyla da hem borç alan hem de borç vererek markete likidite sağlayan kullanıcılara $COMP tokenı dağıtımına başlandı. $COMP, protokolün yönetim tokenı olarak tasarlandı. Sahip olunan $COMP tokenları ile protokol hakkındaki kararlarda oy kullanma ve değişiklik önerileri vermek mümkün hale geldi.
DeFi amaçlarına uygun şekilde, merkeziyetsiz bir yapı kurmak ve protokollerin yönetimine kullanıcıları dahil etmek maksadıyla verilen bu kararı birçok protokol de uygulamaya başlayacak gibi duruyor. Son zamanlarda türeyen “Farming” terimi de protokolleri kullanarak faiz getirisine ek olarak protokol tokenları kazanma işlemini özetlemektedir.
$COMP tokenının arzı 10 milyon adettir. Bunların 6 milyon kadarı yatırımcı vb kişilere dağıtıldı, geri kalan 4 milyon token ise günde 2880 adet olacak şekilde kullanıcılara dağıtılıyor. Borç alan ve borç verenlere eşit şekilde (1440-1440) dağıtılacak olup, farklı marketler arasında ise üretilen faiz oranına göre dağıtım yapılacak. Bu durumda, daha çok faiz getiren marketlere borç vermek ya da borç almak daha çok $COMP elde etmenizi sağlayacaktır.
Anlık olarak en çok $COMP tokenı, $BAT marketi kullanıcılarına dağıtılmaktadır.
$COMP Tokenları Nasıl Cüzdana Çekilir?
Borç alma ya da verme işlemi yaptığınız anda, her blok süresinde $COMP tokenı kazanılır. Uygulama üzerindeki “VOTE” kısmına girildiğinde, biriktirilen $COMP miktarı ve devam eden oylamalar görülebilmektedir.
“Comp Earned” kısmında yer alan miktar kazandığınız $COMP miktarıdır. “Collect” diyerek blokzincir üzerinden cüzdanınıza transfer edebilirsiniz. Sahip olduğunuz tokenları protokol yönetimine dahil olarak değerlendirebileceğiniz gibi listelenen borsalarda (FTX, Coinbase, Uniswap) takas etme imkanınız da bulunmaktadır.
Kendiniz oy kullanabileceğiniz gibi blokzincir üzerinden başka birisini delege atayarak sizin yerinize oy kullanmasını sağlayabilirsiniz.
Yazımızı faydalı bulduysanız abone olarak ve bizi paylaşarak destek olabilirsiniz!
Önemli Not
Bütün DeFi ürünlerinde kontratlarda yer alabilecek buglardan dolayı güvenlik riskleri bulunabilir. Projelerin kodları denetim geçirmiş olmasına rağmen, bu platformlarda işlem yaparken yeni gelişmekte olan bir ekosistemde olduğunuzu ve belli risklerin bulunduğunu unutmamanızı hatırlatmak isteriz.
