DeFi Kütüphane Postası - 1
DeFi Kütüphane Postası - 1
DeFi Kütüphanesine hoşgeldiniz. Kahvenizi alın ve okumaya başlayın.
Maceramız başlıyor...
Merhaba,
DeFi dünyasına ilişkin gelişmeler ve teknolojiler hakkında bilgi paylaşımı yapmak ve farkındalığı artırmak amacıyla bu projeyi başlatmış olmanın heyecanını yaşıyoruz. Projelere yönelik geniş incelemeler, kullanım rehberleri, önemli haberler bu paylaşımların iskeletini oluşturacak. Yeri geldiğinde ise yazılıma yönelik (Solidity ve Akıllı Kontratlar özelinde) daha teknik konulardan bahsedebiliriz. Bunlara ek olarak beğendiğimiz yazılar ve videolar da tavsiye niteliğinde sunulacaktır.
Bilgi paylaşımının önündeki en önemli engellerden birisi olan dil bariyerini aşmak konusunda yardımcı olmak maksadıyla da içerikler hem Türkçe hem İngilizce paylaşılacaktır.
Bu paylaşımlarımızdan yararlanmak için, mail adresinizle abone olmanız yeterlidir.
İlk paylaşımımızda DeFi’ya kısa bir giriş yaparak, suya ısınalım.
DeFi* Nedir?
*DeFi : Decentralized Finance
DeFi, Türkçe ifade ile Merkeziyetsiz Finans, Ethereum blok zinciri üzerinde çalışan uygulamalar vasıtasıyla, kullanıcıların temel finansal işlemleri gerçekleştirebildiği ekosistemi ifade eder. Merkezi bir otoritenin dahiliyesi olmaksızın işlemlerin gerçekleştirilmesini hedefleyen bu ekosistemin en temel amaçlarından birisi dijital cüzdan sahibi herkesin bu imkanlardan faydalanma hakkının sağlanmasıdır. Klasik finans ekosisteminde, belli hizmetlerden yararlanabilmek için birçok bürokratik adımı aşmanız gerekmektedir. İmzalar, formlar, taahhütler vb. Yeni nesil finans ise dijital bir cüzdanı ve internet bağlantısı olan herkesin birkaç tık uzağında her geçen gün daha da büyüyerek hizmetini sürdürmektedir.
Merkeziyetsizlik doğasından gelen varlıklarınızın her daim sizin kontrolünüzde olması, DeFi’nin cazibesini katlamakta. DeFi, en temelde blok zincir üzerinde yaşayan kodlar ve bu kodlardan hizmet almayı sağlayan kullanıcı arayüzlerinden (bir websitesi ya da API) oluşur. Herhangi bir DeFi hizmetinden faydalanmak istediğinizde, yapmanız gereken bu arayüzleri kullanarak kodlarla etkileşime girmektir. Akıllı kontratları barındıran bu kodlar sayesinde, varlıklarınız ile yapacağınız işlemlerde bir aracı ya da emanetçi (klasik borsalar, CEX) bulunmaz. Bu noktada akıllara gelebilecek sorular :
Ya bu kodlar değiştirilirse?
Akıllı kontratları geliştiren ekibin “admin” haklarını kullanarak değişiklikler yapması mümkündür. Bu değişiklik hakkını kontrol altına almak için birden fazla onay gerektiren (Multi-Sig) ve değişikliklerin belli bir zaman sonra etkili olmasını sağlayan zaman kilitleri (Time-Lock) mekanizmaları kullanılabilmektedir. Örneğin 24 saatlik bir zaman kilidi mevcutsa, bir değişiklik uygulanmak istendiğinde, bu istek bütün adminler tarafından onaylansa bile bu değişiklik 24 saat sonra kod tarafından uygulamaya geçirilecektir. Bu da kötü niyetli aktivitelerden kaçınmak maksadıyla bir önlem olarak iş görebilir. Akıllı kontratların ne tarz önlemlerle korunduğuna ilişkin denetleme raporlarının okunması, yatırım yapmadan önce mutlaka gerçekleştirilmesi gereken adımlardan birisidir.
Gerçek merkeziyetsizlik amacıyla Maker ve Compound gibi oluşumlar, yönetim tokenları sahiplerine oy hakkı tanımlamaktadır. Bu sayede, platformda gerçekleştirilecek her değişiklik için, yönetim tokenına sahip herkesin oy verebileceği bir ortam ile bu durum kontrol altına alınmıştır.
Ya bu kontratlar hacklenirse?
Bu durum üstteki duruma göre daha tehlikeli ve kontrolsüz bir durumdur. Akıllı kontratları oluşturan kodlarda var olan açıklardan faydalanan kişiler, kontratlardaki varlıklara erişim sağlayarak kendi hesaplarına aktarabilirler. Fulcrum, dForce hackleri bu duruma örnek teşkil edebilir. Özellikle yeni büyüyen bir teknoloji ekosisteminde bu tarz risklerin her zaman var olacağı unutulmamalıdır. İlgili DeFi hizmetinin bağımsız kurumlarca yapılan denetim raporuna sahip olması büyük önem arz etmekle birlikte, riski sıfırlayan bir durum değildir.
DeFi uygulamalarının üçüncü bir kişinin denetimi/kontrolünde gerçekleşmiyor oluşu, işlemlere hız ve özgürlük sağlamaktadır. Örneğin Aave üzerinden USDC varlığınızı, belli bir faiz ile ödünç verdiniz. Varlığınızı çekmek için yapmanız gereken tek şey, ilgili platformun web ya da API arayüzü (daha profesyonel işlemler için tercih edilebilir, web arayüzleri işinizi fazlasıyla görecektir) üzerinden gerekli butonlara tıklamak ve ilgili fonksiyonu işletmek olacaktır. Bundan sonrasında işleminizin blok zincir üzerinde onaylanmasını beklemeniz yeterlidir. Ethereum için bu süre muhtemelen 30 saniyenin altında olacaktır. Eğer bu işlemi merkezi bir borsa üzerinden yapıyor olsaydınız, aracının sizin işleminizi onaylaması ve sizin için bu işi yapması gibi kontrolünüzde bulunmayan bir süreci beklemek durumunda olacaktınız.
İşin biraz daha pratik kısmına gelecek olursak; bu DeFi ne işimize yarar?
DeFi günbegün büyüyen, birbirini tamamlayan parçalardan oluşan ve artık takip etmesi de zorlaşan bir ekosisteme sahip. Dolayısı ile her geçen gün farklı bir kullanım alanının ortaya çıktığını görmekteyiz. Bu kullanım alanlarına, uygulamalara ve ilgili arayüzlere önümüzdeki yazılarda daha detaylı incelemelerle değineceğiz.
Şimdilik kısa bir liste ile DeFi puzzle parçalarının sunduğu imkanlara değinecek olursak;
Borç Alma/Verme (Lending/Borrowing)
Belli faiz oranlarıyla varlıklarınızdan pasif gelir elde edebilir ya da varlıklarınızı teminat göstererek borç alabilirsiniz.
Örnek Platformlar : Aave, Compound, Maker
Yatırım Danışmanlığı
Varlığınızı başka birine emanet etmeden, akıllı kontratlar aracılığıyla sizin için al/sat yapmasını belli komisyonlar karşılığında sağlayabilirsiniz.
Örnek Platform : TokenSets (p.s. Fidelitas var :)
Merkeziyetsiz Borsa Uygulamaları
Varlığınızı bir borsaya emanet etmeden direkt cüzdanınız ile bağlanarak blok zincir üzerinden takas işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Örnek Platformlar : Kyber, Uniswap, dYdX
dYdX üzerinden BTC margin işlemleri bile yapmak mümkün.
Kayıpsız Piyango
Akıllı kontratlar aracılığıyla varlıklarınız ile dahil olacağınız havuzdan elde edilecek lending gelirinin kura sonucu havuza dahil olanlardan birine gönderildiği ve varlığınızı istediğiniz zaman havuzdan çekebildiğiniz bir piyango uygulaması.
Örnek : PoolTogether
Bitcoin
Sahip olunan Bitcoin varlıklarını teminat göstererek, Ethereum üzerindeki DeFi imkanlarından yararlanmak mümkün.
Örnek : wBTC, tBTC
Bu listeyi daha detaylı incelemeler ile sonraki paylaşımımızda genişleteceğiz.
Eğer bu paylaşımı beğendiyseniz, DeFiLibrary Postası’na abone olabilirsiniz ve sosyal medyada paylaşabilirsiniz.
Öneri ve görüşleriniz için bize ulaşabilirsiniz!
E-mail : defilibrary@gmail.com
Twitter : @defilibs