DeFi Kütüphane Postası - 9
Evet Ağaç Güzel ama Orman Çok Daha Güzel - Şant Manukyan
Merhabalar,
Bu sayıda, İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü Şant Manukyan’ı, DeFi hakkındaki görüşlerini aktarmak üzere konuk yazar olarak ağırlamanın mutluluğu içerisindeyiz.
Yazıya ek olarak Şant Bey’in İş Yatırım Youtube kanalında DeFi protokolleri ile ilgili olarak paylaştığı görüşlerini ve incelemelerini mutlaka izlemenizi tavsiye ediyoruz.
İyi okumalar!
Gelecek Program
Haftaya Fidelitas Lex’i konuk yazar olarak ağırlayacağız. Buna ek olarak bir DeFi protokolünü daha inceleyeceğiz. Kaçırmamak için mailiniz ile bültene abone olabilir ve bizi twitterdan takip edebilirsiniz!
Görüş ve önerileriniz için twitter üzerinden bize ulaşabilirsiniz!
Twitter : @librarydefi
Evet Ağaç Güzel ama Orman Çok Daha Güzel
Şant Manukyan
DeFi Kütüphanesini incelediğimde aslında bana çok bir şey bırakmadıklarını ve pek çok popüler uygulamayı detaylı bir şekilde okuyucularına tanıttıklarını gördüm. Bu nedenle ben yeni bir uygulamayı tanıtmak yerine DeFi’nin önemini vurgulayacak bir yazı yazmayı tercih ettim.
Yıllar önce katıldığım bir teknik analiz eğitiminin ardından adını vermeyeceğim önde gelen teknik analistlerden olan hocamız “Arkadaşlar ben teknik analizi uygulayarak değil öğreterek para kazanıyorum, umarım siz uygulayarak kazanabilirsiniz” demişti. Kripto para piyasasında da başlangıçtan bu yana süre gelen bazı yorumları bu tespite benzetiyorum. John McAfee’nin şahsında toplayabileceğim bir yorum tipi genelde uçuk Bitcoin hedefleri (John 2020 sonu 1 milyon dolar demişti) vererek manşet olmayı hedefliyor. Nassim Taleb bu tip yorum ve analizlerin “skin in the game/masada parası olmayan” kavramı söz konusu olmadan yani pozisyon/risk almadan yapılan analizler olması nedeni ile hiçbir değeri olmadığını söyler. Gerçekten de John bol bol manşet oldu ama parasını analizine göre değerlendirdiğini hiç sanmıyorum. Diğer bir analiz de global sistemin çökmesi ile beraber Bitcoin’in yeni finansal mimarının ortasında yerini alacağı . 2008 krizinden bu yana dinlediğimiz bir hikaye olmasında rağmen Bitcoin merkez bankalarının (sadece Fed değil) trilyonlarca dolar büyüyen bilançolarına veya yarılamaya tepki vermeden duruyor. Kısacası Bitcoin “konuşmak” şu anda Bitcoin trade etmekten daha karlı. Oysa fantastik rakamlar veya Mad Max senaryolarının ötesinde (ki yeterince uzun süre tekrarlarsanız haklı çıkmanız kaçınılmaz) gerçek anlamda bir alternatif finansal sistemin kuruluşuna şahit oluyoruz ve bunun önemini çok az insan takdir ediyor.
Bitcoin ve pek çok kripto paranın merkeziyetsiz olması önemli bir artı ancak merkezi sistemlerin “kötü olduğu” anlamına gelmiyor. Merkezi sistemler sayesinde borsa işlemleri güvenli, banka hesabınız hacklense bile tasarruflarınız güvende, hisselerinizi saklamak çok kolay. Ancak teknolojik ilerlemelerle beraber her şeyi geride bırakan zaman merkezi yapıları da artık verimsiz halegetirdi. Verimsiz, masraflı, daha otoriter ve ulaşılması zor. Blockzinciri, stabilcoinler, akıllı kontratlar, oracle vb uygulamalar sayesinde kripto para alıp satmanın ötesinde mevduat yapmak, kredi almak (Compound), öngörülebilir veya değişken faizle borçlanmak (Aave) , bir “order book” bulunmadan aracısız işlem yapmak veya likidite sağlayıcısı olmak (Uniswap) ve hatta enflatif/deflatif süreçlere bağlı olarak para arzını kısa vadeler içinde ayarlayarak paranın değerini korumak (Ampleforth) mümkün. Özellikle Ampleforth projesi Altın ve Bitcoin gibi sınırlı varlıkların ekonomiye deli gömleği geçirmesi riskine (her iki varlığın da fiyatları çok yükselecek ama yeni bir Altın ve Bitcoin standardı asla söz konusu olmayacak) karşı ekonominin genişleme ve daralma dönemlerinde para arzının tam elastik olarak tepki vermesini sağlamaya çalışan bir model. Ve para arzının artması gereken bir dönemde bunu elinizde tuttuğunuz paranın değerini düşürmeden yapacak bir algoritmaya sahip. Bunları milyonlarca, milyarlarca dolarlık sermayesi ve yüzlerce şubesi olan bir bankada veya ülkedeki en üst finansal otorite olan merkez bankaları sayesinde değil DeFi uygulamaları üzerinden yapıyorsunuz. Risksiz mi? Kesinlikle değil, henüz sadece proje olarak gördüğüm bu uygulamaların açıklarını ancak yaşayarak görüyoruz ve merkezi bir otorite/ regülasyon olmadığı için zararlar kalıcı oluyor. Daha verimli mi çalışıyor? Evet kesinlikle. Ancak her yeni doğan sistem benzer sorunlar yaşar. Önemli olan 5 yıl önce sadece “bir diğer değerli varlık” olarak tartışılan Bitcoin ve kripto paraların artık kendi finansal düzenini oluşturmaya başlaması. Ve bu finansal düzen hukuk, vergi (kripto para ABD vergi kanunlarına göre para değil bu durumda kripto kredi nasıl vergilenecek?), sigorta gibi var olan yapıları da daha ileri noktalar taşıyacak.
Orman bu kadar büyükken sadece fiyat ağacına bakarak değerlendirme yapmak çok hatalı olacaktır. Finans sektörü, isabetli bir şekilde, sermaye bariyerinin yüksek olması nedeni ile sadece yaratıcı olmanızla duvarları tırmanabileceğiniz bir sektör değildir. Geldiğimiz noktada teknoloji bu duvarların alçalmasını ve alçalırken de (hemen olmasa da) risklerin artmadan sistemin daha verimli çalışmasını sağlayacak durumda. Pek çok genç girişimcinin Türkiye’de de benzer projelerle finansal sisteme derinlik katacağını düşünüyorum.
Kapak Fotoğrafı : Photo by veeterzy on Unsplash