Kripto Öldü, Yaşasın Amerikan Kriptosu
ABD Başkanı memecoin çıkartırsa, bu artık bir dönüm noktasıdır.
Gece 3-4 civarı, bebek uyanmış, besleyip paklayıp geri yatıracağız. İki aydır bu sayede artık geceleri de kısadan bir Twitter kontrolü yapıp, Amerikan gündemini daha yakından takip etme şansım oluyordu.
Yine elime telefonu aldım, bildirim bombardımanı.
$TRUMP
Milyonlarca insan gibi ben de hemen bunun bir hacklenme vakası olduğunu düşündüm, ancak tam da 20 Ocak - Inauguration öncesi bunun olma ihtimali düşük geldi. Hızlıca baktım, bir saat içerisinde zaten 6 milyar dolar değerlemeyi görmüş, Twitter komple çılgına dönmüş ve en ufak bir hack belirtisi de yok.
İçimde hafiften bir huzursuzluk ama biraz da olayın enteresanlığının verdiği ufak heyecanla geri yattım.
O an aklımdaki tek fikir buydu: Yeni bir dönem başladı ve artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak.
Trump’ın gelişiyle birlikte zaten daha pro-kripto bir yönetim olacağı, kriptonun merkezinin ABD'ye kaydırılmak istendiği ve genel anlamda da “fiyatlama” açısından bunun herkeste yarattığı pozitif beklenti artık herkesin dilinde ve kalbindeydi. Ancak hiç kimse, ama hiç kimse, Trump'ın bir meme koin çıkartacağını düşünmüyordu.
Bu, beklenenin ötesinde bir katalizör olacak.
Olayı üç kategoride özetlemek istiyorum:
THE GOOD: DeFi’nin Yükselişi
Geçtiğimiz 3 yılda bir yandan düşüş döneminin yansımaları, yatırımların azalması, retailin kriptodan uzaklaşması ve hemen hemen tüm vanity metriklerin zayıflaması ile boğuşurken, en ama en kritik tehdit SEC ve Gary Gensler üzerinden geliyordu.
Kriptonun en değerli şirketleri Uniswap, Consensys, Coinbase, Kraken ve daha nice şirkete açılan davalar, DeFi'nin sürekli tehdit edilmesi, self-custodial cüzdanların brokerlık ile suçlanması derken adeta mass’e çok hızlı gidebilecek bütün yollar tehdit ediliyordu.
Bazı örnekler:
Uniswap: SEC, Uniswap Labs'a bir Wells notice göndererek, merkeziyetsiz borsa hizmetlerinin kayıtsız menkul kıymet işlemleri olarak görülebileceğini belirtti. Uniswap, bu iddialara karşı DeFi'nin geleceğini korumak için mücadele edeceğini açıkladı.
Consensys: MetaMask cüzdanı ile ilgili olarak Consensys de bir Wells notice aldı. Şirket, SEC'in yetki aşımı yaptığını ve Ethereum ya da ETH'nin bir menkul kıymet olarak değerlendirilmesinin yanlış olduğunu savunarak karşı dava açtı.
Robinhood Crypto: Robinhood, kripto para birimleri üzerindeki işlemlerine dair SEC'ten bir Wells notice aldı. Platformda listelenen varlıkların menkul kıymet olmadığına inandıklarını ve bu konuda SEC ile müzakere edeceklerini açıkladılar.
OpenSea: NFT pazar yeri OpenSea, SEC'ten aldığı Wells notice ile platformdaki NFT'lerin menkul kıymet olarak görülebileceği uyarısını aldı.
Crypto.com: Crypto.com, SEC tarafından bir Wells notice ile uyarıldı.
Fakat geldiğimiz noktada ne zamanki Trump’ın tekrar seçilmesi olasılığı, pro-kripto yaklaşımlarıyla desteklendi, özellikle ABD merkezli bütün projeler yeni yönetimi maddi manevi desteklemeye başladı ve olay win-win bir noktaya gitti, o anda herkes artık Trump gelirse bu değişecek demeye başladı.
Ki bu hafta itibariyle Gary görevinden ayrıldı, davalar düşmeye başladı. Pro-kripto, yenilikçi ve genç isimler kriptoyu ve DeFi’yi etkileyebilecek konumlara atanmaya başlandı. Daha Trump görevi resmi olarak bile başlamadan zaten ibre pozitife dönmüştü.
Daha birkaç gün önce, normalde ETH staking yaptığında SEC ile başı belaya giren Coinbase, $BTC teminatlı DeFi destekli $USDC borçlanma özelliğini duyurdu. Bu gerçekten müthiş bir adaptasyon adımı. Bilmeyenler için şu anlama geliyor: Coinbase'de BTC tutuyorsanız, artık DeFi üzerinden belli oranda (LTV: Loan to Value oranı) USDC borçlanabiliyorsunuz bu teminat ile. Ve bunu Coinbase Smart Wallet üzerinden self-custodial bir şekilde DeFi üzerinden yapıyorsunuz.
Bakın, bir yıl önce Coinbase bunu düşünmeye başlasa SEC mektubu göndermişti kapılarına. Şu an çat diye aksiyona geçebiliyorlar.
Buraya kadar her şey açık, zaten daha özgür ve yeniliklere daha hızlı adım atacak bir kripto bekleniyordu. Ancak kimse $TRUMP kadar ileri gidileceğini düşünmüyordu.
Eğer bu bir -neredeyse- sınırsız özgürlük ve aksiyonun işaret fişeği ise, DeFi'daki beklentilerim aşağıdaki gibi şekillenecek:
Öncelikle DeFi, halihazırda retaili elinde tutan borsalar aracılığı ile artık halka inebilecek. Endişeler olmadan, daha deneysel özellikler ile merkeziyetsiz borsalar, borçlanma araçları entegrasyonları daha rahat yapılabilecek.
Self-Custodial cüzdanların sırtındaki SEC korkusu artık yok olacak. Böylece daha fazla DeFi entegrasyonu, daha kompleks finansal ürünler, TradFi-DeFi entegrasyonları kombinasyonlar halinde sunularak onchain finance öne çıkmaya başlayacak.
Stablecoin işi zaten nispeten daha kabul görmüş bir noktada idi. Stripe-Bridge satınalması önümüzdeki en büyük işaret fişeği. Ancak yine de P2P'den daha öteye henüz gidilemezken, artık hemen hemen her yerde stabilcoinlerin daha rahat kullanılabildiği, harcanabildiği bir dünya bizi bekliyor. Para artık daha akışkan bir hale gelecek.
ICO'lar geri dönüyor. Bunu zaten Echo, Legion ve hatta Coinlist'teki hareketlenmelerden anlayabiliyoruz. İnsanlar da artık VC-led high FDV tokenlardan ziyade, tekrar low-FDV ve community-powered tokenları istediğini açıkça dile getiriyor. Dolayısıyla erken aşama token yatırımlarının daha fazla retail tarafından yönlendirildiği bir döneme giriyoruz.
RWA - Tokenizasyon işleri kesinlikle hızlanacak. BackedFi gibi işler aracılığıyla tekrar tokenize hisseler gündeme gelecek. Halihazırda var olan bir ürün bu, ancak konunun hassaslığından daha utangaç ilerliyordu; daha agresif büyümesini bekliyorum. Private lending, fonların tokenizasyonu gibi konular benim çok ilgimi çekmese de, zaten 2024'te ivmelenmişti, devam edeceği de aşikar.
Ve her şeyin tokeni çıkacak. Buna yazının sonunda "The Ugly" kısmında değineceğim.
THE BAD: Scam Traps
Bu meme coin işinin vicdanlarda nasıl hassas tartıldığı hepimizin bildiği bir konu. Kimisi "insanların istediği şeye değer verme ve değer yaratma özgürlüğü" olarak görüp kriptonun da buna sunduğu imkanın değerli olduğu görüşünde, kimisi ise olaya casino gözüyle bakıyor.
Ben başlangıçta daha ikinci taraftaydım ancak zaman içerisinde biraz daha genel çerçeveyi anlamaya çalışarak ilk tarafa hak vermeye başladım. Benim gibi yaşı 30-40 bandında olanlar internetteki caps ve meme döneminin yükselişini ve bunun adeta kendini ifade edişin bir parçası olduğunu en iyi bilenlerdir. O dönemde (hala da devam ediyor) aslında yaratılan yeni anlatı dili bir anda herkese mal oluyor ve gündelik hayatta yerini alıyordu. Bugün memetokenlar ile gördüğümüz şey ise aslında insanların hangi şakaya, hangi anlatıya, hangi meme’e ne kadar değer verdiğini maddi olarak da gösterebildiği bir alana doğru gidiyor. Herhangi bir siyasi olayda, bir toplumsal olayda o olayı represent eden bir meme token çıkıp eğer yeterince yaratıcı ve ilk ise hızlı bir değerleme elde edebiliyor. Ve bu da bir yandan heyecanlı bir iş çünkü hem yaratıcı bundan faydalanıyor, hem de insanlar daha farklı bir şekilde bu anlatıya maddi olarak dahil oluyor.
Eğer yeterince boomer iseniz olayın para kaybetme ya da scammerların aktif olacağı bir alana dönüşmesine gereğinden fazla takacaksınızdır. Haksız da değilsiniz ancak paranın akışkanlığı, değer yaratmanın ve paylaşmanın hızlanması konularını tamamen göz ardı edecekseniz, sizin adınıza üzgünüm.
Şimdi gelelim $TRUMP işine.
Öncelikle bu olayın temel etkisi artık herkesin ve her şeyin, acaba bu yaptığım başıma iş açar mı endişesi olmadan bir meme token çıkartmasının önünü açacak. Çekingen çoğunluktaki ünlüler, influencerlar ve hatta belki kurumlar bu işe girecektirler.
Dolayısıyla memecoin işi legitleşti artık.
Çok çok kaba bir tarif ile ABD’de token çıkartmak artık serbest. (Hukuki tavsiye değildir - humor içerir)
Bunun yaratacağı kaosu, olumlu ve olumsuz etkileri sadece tahmin edebiliriz. Şu dakikadan sonra yaşanacaklar her tahmini yanıltmaya gebe olacak.
THE UGLY: Black Mirror
Trump'ın kendini tokenlaştırması ile birlikte önümüzdeki 4 yıl içerisinde Trump'ın her aksiyonuna tepki veren, yeniden seçilebilirliğine göre değer kazanan-kaybeden, halkın güvenine göre şekillenen finansal bir ürün ortaya çıktı. Bu token Trump'ın hayatını değerliyor artık. İçerisinde binlerce parametre bulundursa da artık her bir tweet, her bir açıklama, her bir fotoğraf, $TRUMP grafiğindeki bir tick’e tekabül edecek.
2020'lerde çok uzun sürmeyen ama küçük bir çevrede etki bırakan kişisel - social token konseptinin mazotu olabilecek bir aksiyon olabilir bu durum. Artık insanlar kendi değerlerini Twitter takipçisi, Instagramdaki likelar, aldığı reklamların maddi karşılığı gibi konular yerine direkt olarak kendi tokeni üzerinden değerlendirebilir, bütün ticari ilişkisini buraya taşıyabilir. Bunu dün de yapabilirdi tabii ki ancak yukarıda bahsettiğim işin legitleşmesi ciddi bir katalizör dönüşebilir.
Bu da benim aklıma malum Black Mirror’daki puan hikayesini getirdi. Kişinin her bir aksiyonu, her bir tweetinin sosyal ve universal bir puan sistemine dönüştüğü bir dünyada bunu gerçekleştirmenin en en en kolay ve kapsayıcı yolu blokzincirden geçiyor.
İster casino diyin, ister futurizm.
Dünya değişiyor, değer verme ve ölçme mekanizmaları değişiyor, insanların eğlence anlayışı değişiyor.
Para ve değer iç içe geçip, global bir akışkanlığa kavuşuyor.
2025 yılı enteresan bir yıl olacak.
Yıllar sonra gelen edit :
DeFi Library dönecekse, böyle bir günde dönmeliydi. Bunu fırsat bilip bir aksiyona geçme şansı yarattım kendime.
Yukarıda bahsettiğim konular bu işin en en yüzeysel anlatımı. Her bir kalem, her bir cümle aslında farklı dikeylerde derin analizler ister. Biraz da zaman içerisinde validasyon.
Ancak emin olduğum bir konu var ki Kriptonun Amerikanlaştırılma çabasını izleyeceğiz.
Ve her şeyden daha önemlisi.
Merkeziyetsizlik pazarlayan nice babayiğitlerin, “yav biz de Amerika kökenliyiz tabii ki” kıvırmalarını keyifle izleyeceğiz.
Bütün bu aksiyonun Solana vs Ethereum yansımasını da bir sonraki sayıda tartışacağım.
DeFi Library'i özlemişim diyorsanız, paylaşarak ve beğenerek destek olabilirsiniz.
Sevgiyle kalın.
Baki